Đứng trước ngã rẽ sự nghiệp, rất nhiều người đi làm đều chung một băn khoăn: liệu học hệ từ xa có tốt không và đây có phải là con đường đúng đắn để đầu tư thời gian, công sức và tài chính? Trong bối cảnh công nghệ phát triển, Đại học từ xa không còn là một khái niệm xa lạ, nhưng vẫn còn đó rất nhiều hoài nghi về chất lượng và giá trị thực sự mà nó mang lại.
Bài viết này sẽ không đưa ra một câu trả lời “có” hoặc “không” tuyệt đối. Thay vào đó, chúng ta sẽ cùng nhau phân tích một cách thực tế, bóc tách từng lớp vấn đề, từ những lợi ích không thể phủ nhận đến những thách thức và góc khuất mà bạn cần lường trước. Mục tiêu là để sau khi đọc xong, bạn có thể tự mình đưa ra quyết định phù hợp nhất với hoàn cảnh và mục tiêu của bản thân.
Phân tích những ưu điểm của việc học Đại học từ xa
Đây là những lý do chính khiến hàng ngàn người đi làm đã và đang lựa chọn hình thức học tập hiện đại này như một giải pháp chiến lược cho sự nghiệp.
1. Sự linh hoạt tuyệt đối về thời gian và không gian
Đây là ưu điểm không thể bàn cãi và cũng là lý do thuyết phục nhất. Với chương trình đào tạo từ xa, bạn không còn bị ràng buộc bởi lịch học cố định hay khoảng cách địa lý. Bạn có thể học vào buổi tối sau khi con đã ngủ, tranh thủ giờ nghỉ trưa tại văn phòng, hay dành trọn vẹn hai ngày cuối tuần để tập trung vào việc học. Việc học đại học hệ từ xa cho phép bạn hoàn toàn làm chủ kế hoạch của mình.
Hãy tưởng tượng, bạn vẫn có thể hoàn thành một bài giảng quan trọng ngay cả khi đang đi công tác ở một tỉnh khác. Điều này hoàn toàn bất khả thi nếu bạn theo học hệ tại chức, vốn vẫn yêu cầu bạn phải có mặt tại lớp vào các buổi tối hoặc cuối tuần cố định. Sự linh hoạt này giúp bạn cân bằng được “thế kiềng ba chân”: công việc, gia đình và mục tiêu học vấn.
2. Bài toán tài chính và tối ưu hóa chi phí
Khi cân nhắc về tài chính, nhiều người thường chỉ nhìn vào học phí. Tuy nhiên, tổng chi phí cho việc học tập trung còn bao gồm rất nhiều khoản “chi phí chìm” khác. Việc học từ xa giúp bạn tiết kiệm được toàn bộ các khoản như:
- Chi phí di chuyển: Xăng xe, gửi xe mỗi ngày đến trường.
- Chi phí ăn uống, giao lưu: Những bữa ăn vội vàng bên ngoài.
- Chi phí cơ hội: Thời gian bạn ngồi trên xe kẹt cứng giữa dòng người, thay vì có thể dùng thời gian đó để nghỉ ngơi hoặc làm việc khác.
Hơn nữa, học phí của các chương trình từ xa thường được đóng theo số tín chỉ đăng ký mỗi kỳ. Điều này giúp bạn chủ động hơn về tài chính, có thể điều chỉnh tốc độ học (học nhanh hay chậm) sao cho phù hợp với ngân sách của mình, giảm bớt gánh nặng kinh tế.
3. Giá trị bằng cấp và sự công nhận của pháp luật
Một trong những băn khoăn lớn nhất của người học là bằng đại học từ xa có giá trị không. Theo Quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo tại Thông tư 27/2019/TT-BGDĐT (có hiệu lực từ 01/03/2020), trên văn bằng tốt nghiệp không còn ghi hình thức đào tạo (như chính quy, tại chức, hay từ xa). Điều này có nghĩa là, về mặt pháp lý, bằng Cử nhân được cấp theo hình thức đào tạo từ xa có giá trị tương đương với bằng chính quy. Nó hoàn toàn đủ điều kiện để bạn thi tuyển công chức, viên chức, xét nâng ngạch, nâng lương, hoặc học lên các bậc học cao hơn như Thạc sĩ, Tiến sĩ.
4. Vừa học vừa làm, không gián đoạn kinh nghiệm
Đây là một lợi thế cực lớn. Thay vì phải “đánh đổi” bằng cách tạm dừng công việc 2-4 năm để đi học, bạn có thể tiếp tục duy trì vị trí của mình, giữ vững nguồn thu nhập và quan trọng nhất là không làm gián đoạn quá trình tích lũy kinh nghiệm làm việc.
Thậm chí, bạn có thể áp dụng ngay những kiến thức mới học vào công việc hàng ngày. Ví dụ, một chuyên viên nhân sự đang học văn bằng 2 luật hệ từ xa, khi học đến phần Luật Lao động, có thể ngay lập tức rà soát lại các hợp đồng, quy chế của công ty mình. Sự áp dụng tức thời này không chỉ giúp bạn hiểu bài sâu hơn mà còn tạo ra giá trị hữu hình cho doanh nghiệp, một điểm cộng rất lớn trong mắt cấp trên.
5. Rèn luyện những kỹ năng quan trọng của thời đại số
Việc học từ xa đòi hỏi và đồng thời rèn luyện cho bạn những kỹ năng cực kỳ quan trọng mà nhà tuyển dụng nào cũng tìm kiếm: tính tự giác, kỷ luật cá nhân, khả năng tự nghiên cứu và kỹ năng quản lý thời gian. Vượt qua được những thách thức của việc tự học chính là một minh chứng đanh thép cho sự trưởng thành và bản lĩnh của bạn, một điểm cộng rất lớn trong mắt nhà tuyển dụng so với một sinh viên chỉ quen với việc được đôn đốc.
Những nhược điểm và thách thức cần nhìn thẳng thắn
Bên cạnh những ưu điểm không thể phủ nhận, việc học từ xa cũng có những thách thức riêng mà bạn cần chuẩn bị tinh thần để vượt qua. Trả lời câu hỏi học hệ từ xa có tốt không một cách công bằng là phải nhìn cả vào những mặt trái này.
1. Yêu cầu rất cao về tính tự giác và kỷ luật cá nhân
Đây là thách thức lớn nhất và cũng là nguyên nhân chính khiến nhiều người bỏ cuộc. Không có ai điểm danh, không có ai thúc giục, không có lịch học cố định trên lớp, bạn phải là người thầy của chính mình. Sự cám dỗ của một bộ phim hay, một cuộc hẹn hò, hay đơn giản là cảm giác mệt mỏi sau một ngày làm việc… đều có thể khiến bạn trì hoãn.
Nếu không xây dựng được một kế hoạch học tập rõ ràng, một mục tiêu cụ thể và một sự quyết tâm cao độ, bạn rất dễ bị “trôi” theo công việc và các mối bận tâm khác, dẫn đến nản lòng và bỏ dở giữa chừng.
2. Hạn chế về tương tác và xây dựng mạng lưới
Mặc dù các chương trình hiện đại đều có các công cụ tương tác như diễn đàn, lớp học ảo, email… nhưng không thể phủ nhận việc thiếu vắng sự giao lưu, trao đổi trực tiếp hàng ngày với bạn bè, thầy cô sẽ khiến việc học trở nên “cô đơn” hơn. Bạn sẽ bỏ lỡ những cuộc tranh luận nảy lửa trên lớp, những buổi cà phê trao đổi bài vở, hay cơ hội xây dựng mối quan hệ thân thiết với các giáo sư. Đây là một sự đánh đổi thực sự.
3. Rủi ro khi chọn sai trường và chương trình đào tạo
“Vàng thau lẫn lộn” là một thực tế của thị trường đào tạo online. Chất lượng của các chương trình từ xa không đồng đều. Nếu bạn chọn sai một cơ sở đào tạo kém chất lượng, một “trường ma”, bạn không chỉ mất tiền bạc, thời gian mà còn nhận về một tấm bằng không có nhiều giá trị thực tiễn. Nhà tuyển dụng đủ tinh tường để biết một tấm bằng từ Trường Đại học Công đoàn, Đại học Mở… khác với một tấm bằng từ một cái tên xa lạ. Vì vậy, khâu “chọn trường” trở nên cực kỳ quan trọng.
4 Tiêu chí để chọn một chương trình học từ xa thực sự tốt
Từ những phân tích trên, rõ ràng việc “học có tốt không” phụ thuộc 70% vào việc bạn “chọn có tốt không”. Dưới đây là 4 tiêu chí giúp bạn “lọc” và tìm ra một chương trình chất lượng.
Tiêu chí 1: Uy tín của trường cấp bằng (Ưu tiên Công lập)
Hãy luôn ưu tiên các trường đại học công lập, có lịch sử lâu đời và được xã hội công nhận. Bạn nên tự mình kiểm tra danh sách các trường đào tạo đại học từ xa được Bộ GD&ĐT cấp phép. Một tấm bằng từ một trường như Trường Đại học Công đoàn, với lịch sử gần 80 năm, luôn là một sự bảo chứng uy tín và an toàn cho tương lai của bạn.
(H3) Tiêu chí 2: Hệ thống E-learning và học liệu
Hãy yêu cầu được xem thử hoặc tìm hiểu kỹ về nền tảng học tập của họ. Hệ thống có dễ sử dụng không? Bài giảng có phải là video quay lại bài giảng trên lớp (chất lượng thấp) hay là các bài giảng được thiết kế chuyên biệt cho E-learning (chất lượng cao, chia nhỏ)? Kho học liệu có phong phú và được cập nhật không? Một nền tảng công nghệ tệ sẽ khiến trải nghiệm học tập của bạn trở thành “thảm họa”.
Tiêu chí 3: Dịch vụ hỗ trợ học viên
Đây chính là yếu tố để khắc phục nhược điểm “cô đơn” của việc học online. Một chương trình tốt phải có một hệ sinh thái hỗ trợ mạnh mẽ:
- Có cố vấn học tập riêng (academic advisor) để đốc thúc, nhắc nhở và lập kế hoạch học tập cùng bạn không?
- Đội ngũ hỗ trợ kỹ thuật có phản hồi nhanh không?
- Giảng viên có trả lời thắc mắc của bạn qua diễn đàn/email trong vòng 24-48h không?
Đây chính là sự khác biệt giữa một chương trình “bán khóa học” và một chương trình “đào tạo” thực sự.
Tiêu chí 4: Sự minh bạch về lộ trình và chi phí
Mọi thông tin phải rõ ràng ngay từ đầu: Lộ trình học bao nhiêu tín chỉ? Học phí mỗi tín chỉ là bao nhiêu, có tăng theo từng năm không? Chính sách miễn trừ tín chỉ cho người học văn bằng 2 hoặc liên thông như thế nào? Một nơi uy tín sẽ không ngần ngại công khai tất cả những điều này.
Ai là người phù hợp nhất để học Đại học từ xa?
Thay vì hỏi có nên học đại học từ xa một cách chung chung, hãy tự hỏi xem bạn có thuộc một trong những nhóm dưới đây không.
- 1. Người đi làm bận rộn cần bằng cấp để thăng tiến: Đây là nhóm đối tượng phù hợp nhất. Bạn đã có kinh nghiệm, thứ bạn thiếu là một tấm bằng Cử nhân để đáp ứng tiêu chuẩn bổ nhiệm, nâng ngạch, hoặc xét tăng lương.
- 2. Người muốn học Văn bằng 2 để “rẽ ngang” sự nghiệp: Bạn là một kỹ sư nhưng lại đam mê luật, hay một kế toán muốn chuyển sang làm nhân sự. Học văn bằng 2 luật hay văn bằng 2 ngôn ngữ anh hệ từ xa là cách an toàn và ít rủi ro nhất để bạn “thử” một lĩnh vực mới mà không phải bỏ công việc hiện tại.
- 3. Người ở xa các trung tâm giáo dục lớn: Bạn ở các tỉnh, thành phố nhỏ và muốn sở hữu tấm bằng của một trường đại học danh tiếng tại Hà Nội hay TP.HCM.
- 4. Những người có tinh thần tự học và kỷ luật cao: Đây là điều kiện tiên quyết. Nếu bạn là người cần người khác thúc ép, bạn sẽ rất vất vả với hình thức học này.
Kết luận: Quyết định “Có nên học đại học từ xa không?” là của bạn
Vậy, học hệ từ xa có tốt không? Câu trả lời là: CÓ, nếu bạn là người phù hợp và bạn lựa chọn được một chương trình đào tạo thực sự uy tín. Nó KHÔNG TỐT, nếu bạn thiếu kỷ luật tự thân hoặc chọn nhầm một cơ sở đào tạo kém chất lượng.
Đây không phải là một con đường “dễ dàng” hay “mua bằng” như nhiều người lầm tưởng. Đó là một con đường đòi hỏi sự nỗ lực, kỷ luật và quyết tâm cao độ. Nhưng phần thưởng nó mang lại là hoàn toàn xứng đáng: một tấm bằng Cử nhân giá trị, một nền tảng kiến thức vững chắc, và một bộ kỹ năng tự học vô giá sẽ đi theo bạn suốt cả cuộc đời.
Quyết định cuối cùng nằm ở bạn. Hãy dựa trên mục tiêu, điều kiện và tinh thần của bản thân để đưa ra lựa chọn sáng suốt nhất. Và nếu bạn quyết định “Có”, hãy bắt đầu bằng việc tìm hiểu quy trình đăng ký học đại học từ xa tại những trường uy tín như Trường Đại học Công đoàn ngay hôm nay.